اگر شما دوره لیسانس خود را در شاخه های علوم و مهندسی تمام کرده اید احتمالا بدنبال این هستید که بدانید چه دوره تحصیلات تکمیلی را می توانید بگذرانید. در ایران برای شاخه های مهندسی و علوم تنها یک دوره کارشناسی ارشد وجود دارد که همچون دوره لیسانس به جنبه های علمی رشته مورد نظر می پردازد. اما در بیشتر کشورهای دنیا دو دوره کارشناسی ارشد به دانشجویان ارائه می شود که دانشجو می تواند بر حسب سلیقه و نیاز خود یکی را انتخاب کند. یک دوره کارشناسی ارشد مهندسی (Master of Engineering- Meng) و یک دوره کارشناسی ارشد علوم (Master of Science- MSc) بدیهی است که هر یک از این دوره ها خصوصیات خاص خود را دارند که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.
دورههای این دو شاخه تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند اما از لحاظ پیش نیازها، موارد مورد نیاز و موضوعات بسیار متفاوتند. در ضمن در زمینه فرصت شغلی هم بین این دو شاخه تفاوت زیادی است.
وقتی صحبت از پیش نیاز میشود رشته ها یکی هستند اما موارد مورد نیاز برای کارشناسی ارشد مهندسی سختگیرانهتر هستند. شما باید بتوانید کلاس های شیمی، بیولوژی، فیزیک یا زمین شناسی را برای هر دو نوع فوق لیسانس بگذرانید. در فوق لیسانس علوم شما می توانید دروس را به عنوان بخشی از رشته خود و یا به عنوان دروس کمکی و یا دروس مرتبط اخذ کنید. اگرچه برای فوق لیسانس مهندسی شما باید این دروس را به عنوان رشته خود در تحصیلات دانشگاهی اخذ کنید. تا زمانی که کلاس های گذرانده شما کفایت کنند شما بر اساس شایستگی های علمی خود انتخاب می شوید. همچنین ممکن است شما نیاز داشته باشید در یک امتحان ورودی شرکت کنید.
هر دو دوره کارشناسی ارشد دو سال به طول میانجامد. کسانی که در هر کدام از این دو شاخه وارد می شوند می توانند از بین دو حالت آموزش محور (coursework based program) و پژوهش محور (research based program) یکی را انتخاب کنند. قابل ذکر است که این حق انتخاب در دورههای کارشناسی ارشد موجود در دانشگاه های ایران هم موجود است. اگر دانشجو دوره پژوهش محور را انتخاب کند باید براساس رشته خود یک پروپوزال تحقیق اراده دهد به عبارتی باید در آخر دوره از پایان نامه خود دفاع کند.
یک تفاوت دیگر بین ارشد مهندسی و ارشد علوم خروجی آنها است. اگر شما ارشد علوم را بگذرانید آنگاه شما برای هر شاخه ای از علوم به خوبی آماده هستید. فارغ از اینکه بعد از تحصیلات خود این افراد چه شغلی را انتخاب می کنند در نظریه های آن شغل متخصص هستند. از سوی دیگر، کسانی که دوره ارشد مهندسی را میگذرانند بیشتر بروی کاربردهای شاخه انتخاب شده خود تمرکز میکنند.این یکی از تفاوت های اصلی این دو دوره است: ارشد علوم بروی مطالعه و نظریه ها تمرکز میکند در حالی که ارشد مهندسی بیشتر در مورد کاربرد آن است.
شغلهای پیش روی هر یک از این دو نوع تحصیلات تکمیلی (post graduate) نیز با یکدیگر فرق میکنند. کسانی که ارشد علوم را میگذارنند میتوانند به عنوان دانشمند، محقق، مشاور، معلم، و دستیار شاغل شوند. از سوی دیگر، آنهایی که ارشد مهندسی را میگذارنند احتمالا به عنوان مهندس، سازنده، مشاور، و دانشمند شاغل میشوند. البته دانشگاهها و کالج های دیگر آنها را به عنوان مربی جذب میکنند.
به طور خلاصه:
- هر دوی آنها دوره های علم هستند که دو سال طول میکشد.
- پیش نیازهای ارشد علوم با ارشد مهندسی یکسان است به جز اینکه موارد مورد نیاز برای ارشد مهندسی سخت گیرانه تر است. این بدین معنی است که شما باید دروس علمی را به عنوان رشته خود طی مدت آموزش دانشگاهی خود بگذرانید. به علاوه شما باید برای اخذ این دوره در یک امتحان ورودی قبول شوید.
- خروجی و فرصت های شغلی نیز متفاوت هستند بدین صورت که دوره تحصیلات تکمیلی ارشد مهندسی بیشتر بر جنبه های کاربردی علم تمرکز دارد.