داده باز (open data) در علم چیست و چه مزایایی دارد؟

تا چند سال پیش اشتراک داده‌های تحقیقی ایده‌ای غیرقابل تصور بود. محققان نگران از بین رفتن زحمت‌هایشان بودند. اغلب بر این عقیده بودند که انتشار یافته‌های یک تحقیق کافی خواهد بود. اما امروزه با تمرکز جامعه علمی بروی دسترسی آزاد، محققان متوجه مزایا و نیاز به دسترسی، ذخیره، و اشتراک‌گذاری آزاد داده‌ها شده‌اند. قطعا مفهوم دسترسی آزاد چشم‌انداز انتشار تحقیقات را تغییر داده است. با گذشت زمان موسسات، انتشارات، حامیان مالی، و محققان بیشتری به مزایای دسترسی آزاد پی می‌برند.

به عنوان مثال موسسه اپن دیتا در انگلستان (Open Data Institute) 250 شرکت با دسترسی آزاد به داده را شناسایی کرد. این کار به تولید محصولات نوآورانه و توسعه تجارت‌ این شرکت‌ها کمک بزرگی کرد. انتشارات بزرگ الزویر در مورد ایجاد یک اکوسیستم به اشتراک‌گذاری داده‌های تحقیقی مطالبی را عنوان کرد. آنها همچنین بطور آزمایشی دسترسی آزاد به 40 ژورنال را برقرار کردند. محققان نیز در این رابطه بیان کردند که مزایای آن بسیار بیشتر از ریسک‌های احتمالی است. در این مقاله نگاهی اجمالی به سیاست‌های اشتراک داده در کشورهای مختلف خواهیم داشت. قبل از آن یک بررسی اجمالی درباره داده باز (اپن دیتا) خواهیم داشت.

چطور عنوان و چکیده مقاله ISI خود را بنویسیم؟ چطور کلمات کلیدی مناسبی برای آن انتخاب کنیم؟

در مورد داده باز (اپن دیتا) بیشتر بدانیم

دسترسی آزاد به داده‌های تحقیقاتی (عکس‌ها، شکل‌ها، گراف‌ها، معادلات، و غیره) به دیگر محققان کمک می‌کند در ادامه راه محققان قبلی تحقیق خود را انجام دهند. اصطلاحا چرخ را دوباره اختراع نکنند. متاسفانه حجم بالایی از داده به دلایلی گم می‌شود. این داده‌ها یا به دلیل عدم تمایل محققان در به اشتراک‌گذاری آنها یا به دلایل مالی از دسترس خارج می‌شوند. عدم نگهداری مناسب را هم باید به این موارد اضافه کرد. البته به نظر می‌رسد این موضوع در همه جای دنیا به دلیل پذیرش مفهوم داده باز در حال تغییر است.

داده باز یا اپن دیتا چیست؟

داده باز طبق تعریف موسسه داده باز، داده‌ای است که آزادانه در دسترس باشد. این داده باید به شکل قابل ذخیره ارائه شود. این داده‌ها به همراه گواهینامه استفاده، اشتراک‌گذاری، و توزیع رایگان عرضه می‌شوند. قوانین داده باز سیاست‌هایی هستند که طبق آن محققان براساس قوانین موسسه/حامی مالی خود باید داده‌ها را به اشتراک بگذارند. به عنوان مثال موسسه EPRSC در انگلستان از یکی از قوانین بسیار معروف در این زمینه تبعیت می‌کند. نحوه معرفی این سیاست‌ها و قوانین متفاوت است. برخی از آژانس‌ها از محققان می‌خواهند که داده‌ها را بعد از چاپ مقاله ISI به اشتراک بگذارند. در حالی که طبق برخی قوانین دیگر از مرحله ثبت نام برای گرنت باید داده‌ها به اشتراک گذاشته شوند. بیشتر این سیاست‌ها به تحقیقات با بودجه دولتی اعمال می‌شوند. این بودجه‌های دولتی از طریق پرداخت مالیات یا خود دولت تامین می‌شوند.

6 تکنیک مهم در بهبود نگارش آکادمیک

مجوز داده باز در سرتاسر جهان

با توجه به نگرش مثبت درباره اشتراک داده، بسیار از دولت‌ها و موسسات در دنیا در حال اجرای مجوز داده باز هستند. آنها به قصد بهره‌مندی از مزایای دراز مدت این سیاست‌ها قصد به انجام این کار کردند. بیایید نگاهی به برخی از این مجوزها بیندازیم:

انگلستان

کشور انگلستان به عنوان پیشگام عرصه داده باز شناخته می‌شود. قوانینی در این کشور وضع شده‌اند که موسسات و محققان باید از آن تبعیت کنند. در این کشور داده‌ها جزو اموال عمومی هستند زیرا از بودجه‌های دولتی بدست آمده‌اند. حتی حامیان مالی خصوصی نیز سیاست‌های اشتراک داده را رعایت می‌کنند. برخی موسسات مانند BBSRC معتقد است داده‌ها باید 10 سال پس از انجام پروژه تحقیقاتی پخش شوند. در حالی که موسسه Nuffield Foundation تنها تا یکسال پس از اتمام گرنت داده‌ها را نگهداری می‌کند.

نوشتن مقدمه مقاله ISI در 4 گام

ایالات متحده

در کشور ایالات متحده تاکید بر داده باز مستقیما از دفتر ریاست جمهوری نشات می‌گیرد. هر آژانس ایالتی بیش از 100 میلیون دلار را برای حمایت از دسترسی به اطلاعات تحقیقات سالانه هزینه می‌کند. با توجه به NSF تمامی تحقیقات انجام‌شده به واسطه گرنت NSF باید به اشتراک گذاشته شوند. مواردی از جمله داده‌های اولیه، نمونه‌ها، و مواد جمع‌آوری‌شده از این دست هستند. موسسه NIH داده‌ها را به محض پذیرش مقاله ISI برای چاپ منتشر می‌کند.

کانادا

دولت کانادا در حال کار بروی برنامه‌ای است که دسترسی آزاد به مقالات و داده‌های تهیه شده از منابع دولتی را مهیا می‌کند. آنها همچنین در حال تغییر سطح سیاست‌های موجود هستند. بدین منظور ابزارهایی در حال طراحی و ایجاد برای دستیابی بیشتر به داده‌ها هستند.

استرالیا

موسسات مختلفی در استرالیا مانند NHMRC و ARC باید طی 12 ماه پس از تاریخ چاپ مقاله آن را رایگان در دسترس قرار دهند. چندین دانشگاه در استرالیا که محل نگهداری این مقالات هستند اخیرا تصمیم به انتشار مجموعه مقالات قابل دسترس خود گرفته‌اند.

آموزش تصویری رسم نمودار سه بعدی در میپل

چین

چینی‌ها برای دسترسی به تحقیقات داخلی خود دچار مشکل شده‌اند. دلیل آن هم دانشکده‌های انحصاری دولت است. در سال 2014 دو موسسه مالی در چین از محققان درخواست کرده‌اند تحقیقات را بصورت آنلاین ذخیره  کنند و طی 12 ماه آن را در اختیار دیگران قرار دهند. درخواست برای داده بیشتر، اغلب از طرف شهروندان و رهبران موسسات دولتی و غیرانتفاعی در چین است.

ژاپن

اگرچه اشتراک داده در ژاپن در حد اعمال سیاست‌ها جلو نرفته است اما دانشگاه‌ها میزبان برخی منابع داده‌ هستند. 5 قانون در این رابطه وجود دارد که 2 عدد آنها از طرف حامیان مالی است و 3 عدد آنها از طرف موسسات. در سال 2013 وزیر آموزش و ورزش در ژاپن قوانین جدید مالکیت منابع را صادر کرد. عکس‌العمل موسسات چاپ در ژاپن چه خواهد بود باید منتظر ماند.

کشورهای دیگری همچون اتریش، ایرلند، و سوئد نیز در این راه قدم گذاشته‌اند.

آینده داده باز

البته برخی از دولت‌ها و موسسات در این باره ناراضی هستند. اما برخی دیگر این قانون را اجرا می‌کنند. علیرغم اینها، سال‌های آتی برای کشورهای مجری داده باز بحرانی خواهد بود. زیرا در حالی که موفقیت این قوانین بررسی می‌شود قوانین جدیدی هم وارد می‌شوند که باید خودشان را تطبیق دهند. پذیرش ایده داده باز در علم بسیار دلگرم کننده است. با این کار داده‌های علمی به رایگان در دسترس همگان قرار می‌گیرد و موجب پیشرفت علم می‌شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *