ضمایر موصولی عبارتند از that, which, who, whose و غیره. در این قسمت از سری پست‌های آموزش ترجمه تخصصی قصد داریم درباره ضمایر موصولی بگوییم. همانطور که در پست‌های قبلی ذکر شد این قوانین در مورد ترجمه تخصصی مقالات ISI گردآوری شده‌اند. البته که گرامر زبان انگلیسی یکسان است اما در مورد یک متن خاص مانند مقاله تخصصی ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد. این گرامرها از معتبرترین کتب گردآوری شده‌اند.
مانند پست‌های مشابه قواعد بصورت گروهی معرفی می‌شوند. برای هر قاعده یک یا چند مثال ذکر می‌شود.
مطالب مرتبط:
- ترجمه تخصصی؛ شمارنده ها (quantifiers)
- ترجمه تخصصی مقاله
- ترجمه تخصصی؛ اسم ها
- ترجمه تخصصی؛ حرف تعریف معین و نامعین
- نکات ترجمه
انواع relative clause
قبل از توضیح درباره ضمایر موصولی بهتر است انواع relative clause را توضیح دهیم. بطور کلی سه نوع عبارت وجود دارد:
| Non-defining | Defining | Connective |
| جمله به آن نیاز ندارد | جمله به آن نیاز دارد | متصل کننده است و ادامه ماجرا را نقل می‌کند |
| اطلاعات غیر ضروری را ارائه می‌دهد | اطلاعات ضروری را ارائه می‌دهد | به ویرگول نیاز دارد |
| به ویرگول نیاز دارد | به ویرگول نیاز ندارد | |
| از that نمی‌توان استفاده کرد |
در برخی موارد عبارات defining و non-defining شباهت بسیاری به یکدیگر دارند اما معنی متفاوتی خواهند داشت.
ضمایر موصولی
این ضمایر عبارتند از:
Who, whose, whom, which, that
و در برخی موارد
When و where
مانند:
Grandma remembers a time when radio shows were popular
مادربزرگ زمانی را بیاد می‌آورد که برنامه‌های رادیویی محبوب بودند.
I want to visit the island where my grandma was born.
می‌خوام جزیره‌ای که مادربزرگ در آن بدنیا آمده است را ببینم.
ضمایر that، which، who، whose
1- برای اشیا از that و which و برای انسان از who استفاده کنید
2- بعد از حرف اضافه برای اشیا از which و برای انسان از whom استفاده کنید. به ترتیب کلمات دقت کنید.
3- اگر بعد از اسم صفتی استفاده کردید که آن اسم را توصیف می‌کند، بطور معمول باید این صفت را با that، which، و who معرفی کرد.
4- ضمیر whose مالکیت را نشان می‌دهد.
ضمیر that در برابر which و who
1- ضمیر that زمانی استفاده می‌شود که قصد داشته باشید اسم قبل از آن را از یک اسم دیگر متمایز کنید. عبارت حاصل اغلب به عنوان defining clause (identifying clause, restrictive clause) شناخته می‌شود.
توجه: این قانون در متون غیرعلمی اغلب نادیده گرفته می‌شود.
2- ضمایر موصولی which و who برای اضافه کردن اطلاعات در مورد اسم قبل خود بکار برده می‌شوند. این اطلاعات اضافه همانطور که از اسم آنها برمی‌آید برای فهم جمله لازم نیستند و بدون آنها لطمه‌ای به اصل جمله وارد نمی‌شود. در این موارد، اسم مورد نظر از بقیه اسامی متمایز نمی‌شود بلکه اطلاعات اضافه به خواننده منتقل می‌شود. عبارت وابسته که در آن who و which وجود دارد عموما توسط یک ویرگول جدا می‌شوند. عبارت حاصل را معمولا non-defining clause می‌گویند.
3- ضمایر موصولی which و who برای اضافه کردن اطلاعات اضافی در پایان جمله استفاده می‌شود. این نوع عبارت را معمولا عبارت متصل‌کننده (connective relative clause) می‌گویند.
حذف ضمایر موصولی that، which، و who
این قسمت از گرامر زبان انگلیسی بسیار گیج‌کننده است و قواعد آن به خوبی مشخص نشده‌اند. تنها قانون مشخص این است که شما هیچ وقت نمی‌توانید whose را حذف کنید. اگر شک دارید، بهترین راه حل این است که هیچ وقت ضمایر موصولی that، which، و who را حذف نکنید.
1- هنگامی که فاعل عبارت همان فاعل فعل است شما نمی‌توانید ضمیر that را در یک defining clause حذف کنید. البته هنگامی که فاعل فعل و فاعل عبارت متفاوت باشد و فعل حال استمراری باشد می‌توان that را حذف کرد.
2- معمولا نمی‌توان ضمایر موصولی which و who را وقتی برای معرفی عبارت نهایی در یک عبارت متصل‌کننده (connective relative clause) استفاده می شود حذف کرد.
3- معمولا نمی‌توان which و who را در یک non-defining clause حذف کرد.
4- در مواردی برای قاعده 3 استثنا وجود دارد: ضمایر موصولی which و who را می‌توان در کاربرد با نگرش‌ها، سن، موقعیت‌های شغلی، شکل‌ها (جداول و غیره) حذف کرد.
5- وقتی ضمیر موصولی which و فعل مرتبط با آن تعریفی را ارائه می‌دهند حذف می‌شوند.
6- وقتی کلمات یا عبارت‌ها در یک موقعیت را بتوان با یکدیگر تعویض کرد می‌توان ضمایر موصولی who و which را حذف کرد.
7- در صورتی که با حذف نکردن which و who در قسمت کوتاهی از جمله تکرار بوجود آید می‌توان آنها را حذف کرد.
ابهام‌زدایی با استفاده از relative clause بجای فرم –ing
1-هنگام استفاده از فرم ing مراقب باشید. خصوصا وقتی که 100 درصد مطمئن نیستید که آیا فرم ing به عنوان محدود کننده (restrictive) استفاده می‌شود یا غیر محدودکننده (non-restrictive).
2- حتی در صورتی که ابهامی وجود ندارد، فرم ing را می‌توان با ضمیر موصولی that وقتی که فرم ing برای تعریف اسم قبلی استفاده شود تعویض کرد.
3-استفاده از having به ریاضیات، فیزیک، و علوم کامپیوتر محدود شده است. اساسا، همیشه می‌توان از عبارات that has و that have استفاده کرد.
دوری از جملات طولانی و ناخوانا با استفاده از ضمیر موصولی which
1- در جملات طولانی، عبارت بعد از which را با شروع یک جمله جدید جایگزین کنید. درباره تکرار یک کلمه کلیدی نگران نباشید.
2- برای خواناتر شدن جمله، ساختار اطلاعات آن را تغییر دهید.
ضمیر موصولی which برای ابهام زدایی
1- عموما ضمیر موصولی which به اسمی که قبل از آن است اشاره دارد. بنابراین در مواردی که ممکن است ابهام وجود داشته باشد از which استفاده نکنید. بجای آن جمله را به دو بخش تقسیم کنید و فاعل را تکرار کنید. در مثال پایین و ستون No، ابتدا موقعیت which به نظر می‌رسد به جدول 2 اشاره دارد. اما در واقع به مجموع قوانین (set of common rules) اشاره دارد.
2- وقتی ضمیر موصولی which تنها به چند المان و نه همه المان‌ها اشاره دارد، which را حذف کنید و آن المان‌ها را تکرار کنید. در مثال No دوم، which ممکن است به A و B، B و C، یا حتی A، B، و C اشاره داشته باشد.
خوب بود.
ممنون