در ادامه پست قبلی قصد داریم مراحل اولیه مهاجرت تحصیلی به دیگر کشورها را مرور کنیم. در پست قبلی در رابطه با کشور کانادا مطالبی را گفتیم. حال می‌گوییم برای مهاجرت تحصیلی به دیگر کشورها از کجا باید شروع کرد. بطور کلی تشابه زیادی بین اغلب کشورها حداقل در مراحل اولیه وجود دارد.
استرالیا
مقطع دکتری
برای اخذ پذیرش در مقطع دکتری در کشور استرالیا مراحلی مشابه با کشور کانادا باید طی شود. بدین صورت که ابتدا از طریق ایمیل باید با اساتید مکاتبه کنید. در مورد نحوه ارسال ایمیل و متن ایمیل در پست‌های بعدی توضیح خواهیم داد. برای پیدا کردن ایمیل اساتید می‌توانید از قسمت هیئت علمی (faculty) سایت دانشگاه آنها را پیدا کنید. حتما لازم نیست زمینه کاری شما و استاد یکی باشد اما در صورت یکی بودن شانس شما بیشتر می‌شود. تقریبا در این پروسه همه چیز به نظر استاد بستگی دارد. در صورت توافق استاد و نظر قطعی، ثبت نام یک امر فرمایشی خواهد بود.
فاند در دکتری
فاند در کشور استرالیا کمی متفاوت است. بدین صورت که استاد شخصا شرایط اهدای فاند را ندارد. فاندها که بصورت بورسیه هستند بیشتر از طرف دولت تامین می‌شوند. البته موسساتی هم هستند که بورسیه ارائه می‌دهند. در مواردی هم استاد شهریه را می‌تواند حذف کند. در اینصورت شما فقط باید هزینه زندگی را تامین کنید. در این حالت دریافت بورسیه برای شما راحت‌تر می‌شود. برای ما ایرانیان تبدیل ریال به دلار کانادا یا استرالیا تفاوت چندانی ندارد. اما چون استرالیا کشور گران‌تری است مهاجرت با هزینه شخصی دشوارتر است. شهریه دکتری در استرالیا سالانه در حدود 14000 تا 40000 دلار استرالیا است.
مقطع کارشناسی ارشد
مقطع کارشناسی ارشد در کشور استرالیا بسیار مشابه کشور کانادا است. دانشجویان براساس صلاحیت فردی انتخاب می‌شوند. رزومه و نامه‌هایی مانند SOP، انگیزه‌نامه، و استادی پلن نقش کلیدی دارند. در مقطع کارشناسی ارشد هم می‌توان بورسیه دریافت کرد اما شانس کمتر است. متوسط شهریه در مقطع کارشناسی ارشد در استرالیا بین 20000 تا 37000 دلار استرالیا است. همانطور که مشاهده می‌کنید در مقطع ارشد، کانادا گزینه بهتری از لحاظ هزینه است.
آمریکا
مهاجرت تحصیلی یکی از بهترین راه های مهاجرت به آمریکا است. بخصوص بعد از اجرایی شدن قانون مهاجرتی جدید از طرف دولت مریکا. برای اقدام به مهاجرت تحصیلی به آمریکا بهتر است لاتاری ثبت نام نکنید. زیرا با این کار پروسه دریافت ویزای خود را بسیار طولانی خواهید کرد.
مقطع دکتری
در کشور آمریکا شرایط مشابه کانادا و استرالیا است. یعنی شما باید از طریق مکاتبه با اساتید ابتدا رضایت یک استاد را جلب کنید. در غیر اینصورت بعد از ثبت نام شانس کمی خواهید داشت. تفاوت اصلی مقطع دکتری در آمریکا آزمون GRE است. تقریبا در تمامی رشته‌ها، داوطلبان باید مدرک آزمون GRE را داشته باشند. البته در موارد معدود کشورهای دیگر هم مدرک GRE را برای رشته‌های مهندسی لازم دارند. در مقطع دکتری نظر استاد بسیار تعیین‌کننده است. بطوریکه در صورت صلاحدید می‌تواند شما را از ارائه این مدرک معاف کند.
فاند در مقطع دکتری
بطور کلی مبالغ فاند و بورسیه در کشور آمریکا بیشتر از سایر کشورها است. انواع مختلفی از فاند وجود دارد. در پست‌های بعدی مفصلا راجع به انواع فاند خواهیم گفت. متداول‌ترین انواع فاند در آمریکا RA (دستیار تحقیق)، TA (دستیار تدریس)، و Fellowship است. البته موسساتی هم مبالغی را به عنوان بورسیه و یا جایزه اهدا می‌کنند. مبلغ شهریه در دانشگاه‌های آمریکا بسیار متغیر است. ولی بطور کلی برای دانشجویان بین‌المللی بین 12000 تا 85000 دلار آمریکا خواهد بود. دانشگاه‌های شناخته‌شده شهریه بالاتری دارند در عوض مبالغ بورسیه بالاتری هم دارند.
مقطع کارشناسی ارشد
در مقطع کارشناسی ارشد شانس دریافت بورسیه کمتر است. مانند استرالیا و کانادا دانشجویان بر اساس رزومه و دیگر نامه‌ها انتخاب می‌شوند. در ثبت نام باید دقت فراوان داشت زیرا تنها راه برای نمایش صلاحیت‌های شما است. متوسط شهریه در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های دولتی 28000 دلار در سال است. در دانشگاه‌های خصوصی این مبلغ برابر با 36000 دلار آمریکا است.
اروپا
برای اقدام به مهاجرت تحصیلی به اروپا اما داستان به شکل دیگری است. اروپا شامل کشورهای فراوانی می‌شود که تقریبا قوانین مشابه‌ای دارند. ابتدا به ساکن بهتر است انگلیس را از دیگر کشورها جدا کنیم. زیرا قوانین تحصیلی کشور انگلیس بسیار مشابه کشورهای استرالیا و کانادا است. روش اقدام در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد نیز مانند همان کشورها است.
مقطع دکتری
مقطع دکتری در اروپا کمی متفاوت است. البته باز هم شما می‌توانید از طریق مکاتبه با اساتید موفق به دریافت پذیرش شوید. اما دکتری در کشورهای اروپایی اغلب به صورت پوزیشن است. یعنی اینکه دانشگاه از طریق وبسایت برای پروژه‌های در دست پوزیشن دکتری ارائه می‌دهد. بنابراین هر موقع از سال ممکن است دانشجو دکتری جذب کنند. در حالی که در کشورهایی که پیش‌تر توضیح دادیم ثبت نام 2 یا 3 بار در سال است. جذب در کانادا، استرالیا و کشورهای مشابه تنها در تاریخ‌های خاصی انجام می‌شود.
ارائه یک پوزیشن بسته به ایجاد پروژه جدید و دریافت اعتبار لازم برای آن است. در دانشگاه‌های اروپایی معمولا پروژه‌ها توسط شرکت‌ها به دانشگاه ارائه می‌شود. دانشگاه کاملا هماهنگ با صنعت حرکت می‌کند. از آنجایی که مقطع دکتری در اروپا بسیار پروژه محور است معمولا کلاس‌های خاصی برای دانشجویان برگزار نمی‌شود. در صورت لزوم و صلاحدید استاد، دانشجو دوره‌هایی را در دانشگاه می‌گذراند.
چطور از پوزیشن دکتری مطلع شویم؟
هر دانشگاه که بدین صورت عمل می‌کند قسمتی در وبسایت خود دارد که پوزیشن‌ها آنجا اعلام می‌شوند. نحوه ثبت نام و مشخصات متقاضی و همه اطلاعات دیگر در سایت اعلام می‌شوند. متقاضیان باید بصورت پیوسته سایت دانشگاه‌ها را چک کنند. البته در صورت جلب رضایت استاد در مکاتبه از طریق ایمیل ممکن است استاد بدون وجود پوزیشن دانشجو را جذب کند. معمولا زمانی این اتفاق می‌افتد که دانشجو رزومه بسیار قوی و نزدیک به زمینه کاری استاد داشته باشد. البته استاد هم باید شرایط این کار داشته باشد. هم از لحاظ مالی و هم از لحاظ اداری.
به دلیل عدم مکاتبه با استاد پذیرش برای هر پوزیشن بر اساس رزومه و نامه‌های دیگر است. نامه‌هایی مانند SOP، انگیزه‌نامه، و استادی پلن. ثبت نام مقطع دکتری به این شکل بسیار شبیه به مقطع کارشناسی ارشد است. بعد از پذیرش اولیه دانشجو به مصاحبه آنلاین دعوت می‌شود. مقطع دکتری در کشورهای اروپایی اغلب به زبان انگلیسی است. مصاحبه‌ها و نامه‌نگاری‌ها هم به زبان انگلیسی هستند. گاها بعد از مصاحبه در صورت رضایت استاد مدرک زبان هم دریافت نمی‌شود.
فاند در دکتری
اغلب دانشگاه‌های اروپایی در مقطع دکتری شهریه دریافت نمی‌کنند. کشور انگلیس از این قاعده مستثنی است. دکتری در اغلب کشورهای اروپایی شغل محسوب می‌شود. یعنی بعد از اخذ پوزیشن، شما طی قراردادی با دانشگاه ماهیانه حقوق دریافت می‌کنید. مالیات نیز از حقوق شما کم می‌شود. در اعلامیه پوزیشن مبلغ حقوق و مدت زمان قرارداد نیز اعلام می‌شود. در واقع دانشگاه کارفرمای شما خواهد بود. در طی دوره دکتری ممکن است مجبور شوید با شرکت‌های مربوطه نیز کار کنید. تمامی موارد در اعلامیه پوزیشن اعلام می‌شود. هر پوزیشن دارای ددلاین مخصوص به خود است. بررسی پرونده‌ها بعد از تاریخ ددلاین آغاز می‌شود.
مقطع کارشناسی ارشد
کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های اروپایی کمی متفاوت است. بطوریکه در برخی کشورها از دانشجویان هیچ شهریه‌ای اخذ نمی‌شود. آلمان و اتریش از جمله این کشورها هستند. البته بیشتر دوره‌های ارشد به زبان همان کشور ارائه می‌شود. کشور فنلاند از سال 2016 شروع به دریافت شهریه از دانشجویان ارشد کرده است. در صورت اخذ شهریه مبلغ آن رقمی بین 12000 تا 42000 دلار آمریکا است. البته در این دانشگاه‌ها بورسیه‌هایی هم برای دانشجویان ارشد است که تعداد آن محدود است. ثبت نام در مقطع کارشناسی ارشد در اروپا نیز به صورت آنلاین است. پذیرش بر اساس صلاحیت فردی است. رزومه و دیگر نامه‌ها بسیار تعیین کننده هستند.